AKUT Arama Kurtarma Derneği‘nin kuruluş süreci, 1994 yılında Bolkar dağlarında yaşanan elim bir dağ kazası sonrasında, dağcılık ve doğa sporları üzerine uzman olan küçük bir grup profesyonel dağcı tarafından ilgili kazadan sonra temelleri atılmıştır.
1994 yılında Bolkar Dağlarında dağcılık faaliyeti gerçekleştiren bir grup (6 kişi), sabah erken saatlerde kamp alanlarından ayrılarak tırmanışa başlamışlardır. Tırmanış esnasında zamanla dağcılar arasındaki kondisyon farklılıkları sebebiyle kopmalar yaşanmıştır. Ekipteki 4 dağcı önde tırmanıyordur fakat bir süre sonra malzemelerinin koşullar için yetersiz olduğuna karar vererek kamp alanına geri dönme kararı alırlar.
Geri dönüş esnasında geride kalan diğer 2 dağcıya da bilgi verirler ve dönüş yoluna devam ederler. Fakat geçen zaman içinde geride kalan 2 dağcı kamp alanına dönmezler.
Bunun üzerine 2 kayıp arkadaşları için (Alpaslan Evrensel – Muzaffer Gerçeker) geri dönerek destek alırlar ve arama çalışmalarına başlarlar. Arama faaliyetlerine yöreyi tanıyan yerel halk, jandarma kuvvetleri ve destek için ülkemizin dört bir yanından gelen 100’den fazla profesyonel dağcılardan oluşan gruplarda katılırlar.
14 gün süren ve sonuçsuz kalan arama çalışmaları sonrasında, AKUT’un kurucularınında aralarında bulunduğu ve o dönemde dağcılığa gönül vermiş bir grup insan, ülkemizde dağcılık sporunun ve extreme doğa sporlarının gençler arasında arttığını, fakat bu alanda yaşanabilecek benzer kazalara karşı dağlarda arama kurtarma konusunda yeterli uzmanlığa sahip bir kurum olmadığını, arama kurtarma ve dağcılığın iki farklı disiplin olduğunu anlayarak bu konuda ülkemizde bir yapılanma oluşturmak isterler.
1995 yılında, arama kurtarma alanında organizasyon yeteneklerini ve eğitim, lojistik, planlama, kaynak yaratma gibi konularla kapasitelerini artırma çalışmaları sırasında ülkemiz hakkında acı bir gerçekle karşılaştılar. Ülkemiz, depremler, seller, heyelanlar, çığlar, orman yangınları gibi ciddi bir doğal afetlerden oluşan bir geçmişi varmış. Bu sebeple bu grup çalışmalarının ve kapasitelerinin bu alanlarda da faaliyet yapacak şekilde gelişmesi gerektiğini düşündüler.
1995 yılında bu grup ilk operasyonlarını 28 Ağustos 1995 tarihinde Rize Kaçkar Dağlarında Türkiye Dağcılık Federasyonu Başkanı Dr. Tayfun Tercan’ın Trabzon Bölgesinin gerçekleştirdiği 30 Ağustos Zafer Tırmanışı dönüşünde düşmesi sonucu hayatını kaybettiği operasyon da gerçekleştirdiler.
Daha sonrasında kurucularımızdan doktor olan M.Feridun ÇELİKMEN’in önerisiyle kendilerine “AKUT” ismini verdiler ve bu isimle ilk kurtarmalarını ise Aralık 1995’te Bursa Uludağ’da gerçekleştirdiler.
Derneğin adı olan AKUT ismi bir kısaltmadan değil tıp alanında kullanılan bir terimden gelmektedir. Anlam olarak “Tıp bilimlerinde kullanılan bir terimdir, ya “hızlı başlayan” ya da “kısa süreli” hastalıkları, bazen de her iki durumu birden tanımlamak için kullanır.” Doğa olaylarının, afetlerin, felaketlerin ve kazalarında benzer şekilde hızlı gelişerek kısa sürede oluşmasından yola çıkarak, tıp biliminde kullanıldığı anlam benzerliği sebebiyle bu ismin kullanılması uygun görülmüştür.
AKUT adını aldıktan sonra bu grubun ilk yurt dışı operasyonunu 10 Şubat 1996’da İskoçya Dağ Operasyonu olarak kayıtlara geçti.
AKUT adını alarak yola çıkan bu ekip 14 Mart 1996’da “AKUT Arama Kurtarma Derneği” adı ile resmi kuruluşlarını gerçekleştirmişlerdir.
Ülkemizde deprem ve sel gibi afetlerin sıklıkla yaşandığının bilincinde olan AKUT gönüllüleri, 1997 yılında yurtiçinde ve yurtdışında uzmanlar tarafından deprem ve sel eğitimlerini tamamladılar.
Aynı yıl gerçekleşen Ayazağa Seli (08.12.1997) bu alanda AKUT’un ilk sınavı oldu. (İlk Kentsel Arama Kurtarma Çalışması)
Ardından 27 Haziran 1998’de gerçekleşen Adana-Ceyhan Depremi’nde (6.2 M) AKUT’un ilk deprem operasyonu yapıldı.
AKUT, 0 zamana kadar gösterilmiş olan kabiliyetler sonucunda dönemin Başbakanı Bülent Ecevit hükümeti tarafından 15.01.1999 tarih ve 12304 Sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile arama kurtarma alanında “Kamu Yararına Dernek Statüsü” kazandı.
AKUT, 17 Ağustos 1999’da Marmara Depremi’nde (7.6 M) görev aldı. Marmara Depremi olarak adlandırılan bu depreme hazırlık yapan ve bu konuda çalışmalar yapan tek STK olarak AKUT bulunmaktaydı. Bu deprem afetinde AKUT 200’den fazla kişi kurtarmıştır.
AKUT daha sonra 18 Temmuz 2007’de Birleşmiş Milletler Global Compact sözleşmesini imzaladı. Tam ismiyle United Nations Global Compact, İnsan hakları, emek, çevre, yolsuzlukla mücadele ve toplumsal meselelerde evrensel ilkeler doğrultusunda şirketlerin strateji geliştirmesi ve faaliyette bulunmaları için birleşmiş milletler altındaki bir oluşumdur.
2009 yılında ise spor geçmişi olan, spora ilgisi olan ve bu konuda bilinçli pek çok gönüllüsünün olması sebebiyle, AKUT bu alanda da bir aksiyon almış ve AKUT Spor Kulübü’nü kurmuştur.
2011 yılında ise, yurt içinde ve yurt dışında sosyal sorumluluk çalışmaları gerçekleştirmek, toplum bilinçlendirme projeleri üretmek ve/veya üretilen projelere paydaşlık etmek amacıyla AKUT Vakfı kurulmuştur.
Aynı yıl içinde temmuz ayında, operasyonlarında uluslararası standartları sağlamak ve uluslararası arama kurtarma ekipleri ile, güncel ve yeni bilgiler ile kapasitesini geliştirmek amacıyla Birleşmiş Milletler bünyesinde Cenevre’de bulunan Acil Hizmetler Bölümü (ESB) bünyesindeki INSARAG akreditasyonunu ülkemizde alan ilk kurum, INSARAG bünyesinde de bu akreditasyonu alan ilk STK olmuştur.
2012 yılında AKUT, faaliyet gösterdiği alanlardaki yetkinliklerini geliştirmek ve bu yetkinlikler sayesinde AKUT Arama Kurtarma Derneği’ne gelir sağlamak amacıyla AKUT Enstitüsünü kurmuştur.
2018 yılında INSARAG yenileme sınavında da başarılı olan AKUT, aynı tatbikatta Avrupa Sivil Koruma ve İnsani Yardım Operasyonları (ECHO) tarafından finanse edilen (EU Modex – Module Exercises) tatbikatında da başarılı olarak Avrupa Acil Müdahale Kapasitesi (EERC) akreditasyonunu almıştır.
Bir diğer misyonu olan toplum bilinçlendirme faliyetleri kapsamında 2005 yılından bu yana farklı yaş gruplarına başta AFET olmak üzere, deprem, yangın ve sel başlıkları üzerine bilinçlendirme seminerleri veren AKUT, sayısal olarak seminerlerini kayıt altına aldığı 2011 yılından günümüze (2023) farklı yaş gruplarından yaklaşık 1 milyon bireye seminer vermiştir.
AKUT Arama Kurtarma Derneği Kurucuları
- Alper Sesli
- Feridun Çelikmen
- Kuvvet Lordoğlu
- Mehmet Tanrısever
- Nasuh Mahruki
- Nevzat Çetin
- Oral Ülkümen
AKUT Arama Kurtarma Derneği Yönetim Kurulu Başkanları
- 1996 / 2000 Feridun Çelikmen
- 2000 / 2016 Nasuh Mahruki
- 2016 Saydun Gökşin
- 2016 / 2022 Recep Şalcı
- 2022 / Günümüz Yosun Akverdi
AKUT Arama Kurtarma Derneği’nin Misyonu
“Dağ ve doğa koşullarında meydana gelen kaybolma ve kaza olaylarında, deprem, sel gibi doğal afetlerde ve büyük kazalarda, tamamen gönüllü olarak, amatör bir çalışma ve profesyonel bir yaklaşım ile, başı dertte olan kişilere en kısa sürede ulaşmak, yardım için gereken uygun koşulları yaratmak, doğru arama ve kurtarma çalışması yaparak, kazazedelere temel ilkyardım desteğini sağladıktan sonra emniyetli ortam koşullarına nakillerini sağlamak, bu tür olaylarda can kaybını en aza indirmek ve arama kurtarma konularında toplumu bilgilendirmek derneğimizin temel amacıdır.”
AKUT Arama Kurtarma Derneği’nin Katıldığı Uluslararası Operasyonlar
- 7 Eylül 1999 Atina/Yunanistan Deprem Operasyonu (6.0 M)
- 21 Eylül 1999 Nantou/Tayvan Deprem Operasyonu (7.3 M)
- 26 Ocak 2001 Gujarat/Hindistan Deprem Operasyonu (7.7 M)
- 26 Aralık 2003 Bem/İran Deprem Operasyonu (6.6 M)
- 08 Ekim 2005 Keşmir/Pakistan Deprem Operasyonu (7.6 M)
- 12 Ocak 2010’da Port Au Prince/Haiti Deprem Operasyonu (7.0 M)
- 11 Mart 2011 Tohoku/Japonya Deprem / Tsunami Operasyonu (9.0 M)
- 25 Nisan 2015 Katmandu/Nepal Deprem Operasyonu (7.8 M)
- 11 Mart 2019 Beira/Mozambik Sel Operasyonu
AKUT Arama Kurtarma Derneği, 26 yılı doldurduğu tarihinde, 30 operasyonel ekibi ile, 4503 operasyonda, 4618 insan, 1752 hayvan kurtarmış olup, 551 ex vakaya ulaşmıştır. (06.01.2023)
AKUT Arama Kurtarma Derneği’nin Arama & Kurtarma ya da diğer faaliyet alanlarında gönüllü olmak için tıklayınız.
Haberler başlığı altındaki sizler için derlenen yazılarımıza buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz…
